ATATÜRK HAVALİMANI KALDIRILMASI DURUMUNDA BÖLGEDEKİ OLASI DEĞİŞİKLİKLER VE GELİŞMELER

İstanbul’ un en değerli bölgelerinden Bakırköy’ de 1933 yılında, İlk İstanbul- Ankara arasında faaliyete geçen 11.776.961 m2 alan üzerinde yer alan Atatürk Havalimanı’ nın kaldırılması durumunda; bölgede yaşanacak değer artışları ile bölgeye yapılabilecek alternatif geliştirme projeleri ve İstanbul’ un ihtiyaçlarına cevap verebilecek niteliklerle ilgili Denge Değerleme’nin görüş ve önerilerini paylaşmaktan memnuniyet duymaktayız.

İstanbul’ un Avrupa Yakasının Batı kesimde yer alan Atatürk Havalimanı’ nın, Kuzeybatısında Küçükçekmece, kuzeydoğusunda Bahçelievler, doğusunda Bakırköy ve batısında Florya semtleri yer almaktadır. Havalimanı, ilk zamanlarda şehir merkezine olan 14 km lik mesafesi ile planlanmış, ancak zaman içinde İstanbul’ un hızla büyümesi, Yurtiçi ve Yurtdışı ticari hareketliliğin artması ile şehir içinde merkezi bir konumda kalmıştır.

Havalimanı bölgelerinde Hava araçlarının geçişinin engellenmemesi için düzenlenen yapı yüksekliğine ilişkin Mania Planı doğrultusunda Atatürk Havalimanı’ nı kapsayan Yeşilköy, Yeşilyurt, Florya, Bakırköy, Küçükçekmece ve Bahçelievler bölgelerinde yapılara yükseklik kısıtlaması getirilmiştir. Atatürk Havalimanın kaldırılması ile birlikte bölgedeki yapılaşma şartlarındaki değişikliğe bağlı olarak, bölgedeki inşaat yükseklik kısıtlamasının kalkabilecek olması ve yeni planlarda, emsal artışlarının olabileceği düşünüldüğünde; bölgenin değerinde ciddi oranda artışlar yaşanabileceği kaçınılmazdır.

Atatürk Havalimanı’nın kaldırılması düşünüldüğünde, boşalan alanla ilgili alternatif proje geliştirmelerinin belirlenmesi önem arz etmektedir. Havalimanın çevresindeki yapılaşma koşulları dikkate alındığında, yoğun bir yapılaşmaya sahip olan bölgede, imar koşullarının değişmesine bağımlı olarak daha da yapılaşmanın artacağı ön görülmektedir. İstanbul bir bütün olarak düşünüldüğünde; Avrupa ve Anadolu yakasındaki konut ve ticari yapılaşmaların yoğunluğu dikkate alındığında, özellikle de yeşil alanlar ile büyük bir alan içerisine kurulacak sosyal donatı alanlarına duyulan gereksinim göz önünde bulundurulmalıdır.

Bugün dünyanın önemli şehirlerine bakıldığında,  birçok şehrin meydanlarıyla ve sosyal donatı alanları ile ön plana çıkmakta olduğunu görmekteyiz.  Örneğin New York denilince akla ilk gelen yüksek yapılaşmaların olduğu bir şehrin dışında, Central Park akla gelmektedir.

Dünya çapında kapsadığı alanın büyüklüğüne bakıldığı zaman, New York’ taki  Central Park’ ın yaklaşık 3.4 katı büyüklüğe sahip bir alandan bahsediyoruz. Dünyaca gıpta edilen, markalaşmış yerlerden biri olan Central Park’ ın bir örneğinin de; kaybedilen yeşil alan ya da boş alanların ikamesi için bir fırsat olarak değerlendirilebilir. Öyle ki bu düşünce Zeytinburnu İlçesi’ nde Çırpıcı mahallesi için düşünülmüş olsa dahi, alanın Çırpıcının yaklaşık 10 katı büyüklükte olması ve bu alanda iç içe geçmiş tesislerin farklılığı, İstanbul’ a da fark yaratacaktır.

İstanbul’ a gelen turistlerin konaklamasından yana ya da bölge halkının faydalanacağı niteliklerde, sosyal tesis donatıları, açık spor sahaları veya spor kompleksleri, konaklama tesisleri ile kültürel faaliyetlerin bir arada olabilmesini sağlamak şehrin cazibesinin artırılmasında etkin rol oynayacaktır.

Havalimanı’ nın tamamen faaliyetlerine son verdiği düşünüldüğünde; birinci olarak ekonomik açıdan katkı sağlaması yönünde yapılabilecekleri değerlendirebiliriz. Turistik alanların oluşturulması, bununla birlikte, geleneksel ürünlerin sergilenmesi, kültürel etkinliklerin düzenlenmesi, Şehir ve Ülke Tanıtımına giren konular da;  faaliyet alanlarının oluşturulması, şeklinde sıralanabilir. Ekonomik açıdan ele alındığında bir diğer faktör, Ticari faaliyet alanlarının oluşturulması ile ki bunlar tesis niteliğinde, hotel, kongre salonları, açık tesis alanları, ticari getirisi olan ve aynı zamanda bölge halkına açık imkanlar da sağlayan aktivitelerin yer alması, katkı sağlayacaktır. Olimpiyatların yapılması planlanan bir şehirde bu kadar büyük bir alana, bir olimpik köy kurulması gibi düşüncelerin hem merkezi konum içerisinde yer alması hem de yapılan tesisin zaman içerisinde değil sonradan da tüm şehir tarafından kullanılmasının değerlendirmesi gerektiğini düşünmekteyiz.  Altyapı, Teknik imkânlar, kültürel miras ve bahsedilen konuların hepsini bir arada kullanmak, alanın devasa büyüklüğü ile mümkün olacaktır.

Daha önceki makalelerimizde ele aldığımız ve kentsel dönüşüm adı altında, aslında parsel bazında bina yenileme olarak süren çalışmaların, ‘bütün’ de katkı sağlaması, daha yaşanabilir kentler yaratmada etkisinin düşük olacağı kanısındayız. Öyle ki, bölgede yaşanabilecek bu değişiklik ile komşu semtlerdeki yenileme çalışmaları da bir bütün olarak ele alınmalı ve en azından ada bazında estetik, güvenilir ve yaşanılabilir alanların oluşması için daha sağlam altyapı ve teknik detayları iyi düşünülmüş Master Plan ( Geniş çaplı ve Uzun vadeli İmarlı Şehir Planları)  hazırlığı yapılmalıdır.

Sonuç olarak, Atatürk Havalimanın işlevinin azalması ya da o alanın tamamen farklı amaçla kullanılacak olma ihtimali, bölgede yaşayan halkı öncelikle uçakların iniş ve kalkışlardaki gürültü kirliliğinden kurtaracaktır. Dönüşüm süresinde, değişebilme ihtimali olan emsal artışı, bölgede daha da fazla değer artışına sebebiyet verecektir. Olimpiyat şehri olma yolundaki İstanbul’ un sağlıklı, yaşayan, güvenilir kent olma hedefinde, oldukça büyük bir alanı kapsayan bu bölgeye getireceği katkılar planlanarak, gerek ekonomik, gerek kültürel gerekse sosyal yaşama sağlayacağı nitelikler dikkate alınmalıdır. Bununla birlikte, bahse konu alan için alternatif projelerin oluşturulması sürecinde gerek bölgede yaşayanlar ile gerekse kamuoyu ile anket çalışmaları yapılarak bölgenin ve tüm İstanbul’un ihtiyaçları doğrultusunda tespitler ve çözümler üretilmelidir.

Ahmet ARSLAN

Denge Değerleme A.Ş Yönetim Kurulu Başkan Vekili